Cháy nổ trong công trình xây dựng không chỉ gây thiệt hại nặng nề về tài sản mà còn đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng con người. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, việc sử dụng vật liệu chịu lửa trong xây dựng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Những loại vật liệu này đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao an toàn công trình, kéo dài thời gian phản ứng khi có hỏa hoạn, và giảm thiểu tối đa rủi ro cháy lan.

Cháy nổ – hiểm họa âm ỉ trong ngành xây dựng

Hỏa hoạn có thể xảy ra ở bất kỳ đâu, từ nhà ở, nhà xưởng, trung tâm thương mại cho đến các công trình công nghiệp. Nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Chập điện, rò rỉ gas, hệ thống kỹ thuật không đảm bảo.

Cháy lan từ khu vực xung quanh hoặc do sơ suất con người.

Vật liệu xây dựng dễ cháy như xốp PU, xốp PE, vật liệu cách nhiệt không đạt tiêu chuẩn.

Hệ quả không chỉ là thiệt hại kinh tế lớn mà còn kéo theo hậu quả môi trường, làm gián đoạn sản xuất, thậm chí gây thương vong. Do đó, phòng cháy chữa cháy phải được đặt lên hàng đầu ngay từ giai đoạn thiết kế và xây dựng.

Tại sao vật liệu chịu lửa lại quan trọng đến vậy?

Vật liệu chịu lửa (refractory materials) là những loại vật liệu có khả năng chống lại nhiệt độ cao, không bị biến dạng, không cháy và không tạo khói độc trong quá trình đốt nóng.

Lợi ích của vật liệu chịu lửa trong xây dựng:

Tăng cường an toàn công trình: Giúp chậm quá trình cháy lan, kéo dài thời gian sơ tán, bảo vệ kết cấu chịu lực.

Giảm chi phí bảo trì và sửa chữa: Tuổi thọ cao, ít hư hỏng do nhiệt.

Bảo vệ máy móc, thiết bị công nghiệp trong môi trường nhiệt độ cao.

Tuân thủ tiêu chuẩn PCCC và pháp luật xây dựng.

Những vật liệu chịu lửa phổ biến

Hiện nay, thị trường có nhiều loại vật liệu chịu lửa ứng dụng trong xây dựng và công nghiệp, có thể kể đến:

🔸 Gạch chịu lửa (gạch samot, gạch cao nhôm)
Chịu nhiệt từ 1.400–1.800°C

Ứng dụng trong lò nung, lò hơi, buồng đốt rác, nhà máy xi măng…

🔸 Bông gốm ceramic (Ceramic Fiber Blanket)
Nhẹ, mềm, chịu nhiệt tốt

Dùng cách nhiệt, bảo ôn, chống cháy lan cho vách ngăn, mái, ống dẫn nhiệt.

🔸 Xi măng chịu nhiệt
Dùng để xây trát, trộn đổ bê tông chịu nhiệt

Ổn định nhiệt độ, tăng tuổi thọ công trình

🔸 Tấm cách nhiệt chịu lửa (Calcium Silicate, Perlite board…)
Chống cháy, cách âm, cách nhiệt

Dùng trong nhà kho, phòng máy, vách ngăn công nghiệp…

Ứng dụng trong các lĩnh vực

Vật liệu chịu lửa không chỉ được sử dụng trong xây dựng dân dụng mà còn rất quan trọng trong các ngành như:

Xây dựng nhà xưởng, nhà máy công nghiệp

Công trình năng lượng: lò hơi, lò đốt, tua-bin

Ngành luyện kim, sản xuất xi măng, gốm sứ

Hệ thống PCCC, phòng điều khiển trung tâm

Đặc biệt, các công trình đạt chuẩn quốc tế đều yêu cầu vật liệu phải có khả năng chịu nhiệt và chống cháy lan đạt cấp độ A1 – A2 theo tiêu chuẩn châu Âu.

Các quy định pháp luật liên quan

Tại Việt Nam, việc sử dụng vật liệu chịu lửa trong xây dựng được quy định rõ trong:

Luật Phòng cháy chữa cháy

QCVN 06:2022/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình

Tiêu chuẩn TCVN 2622:1995 – Phòng cháy, chống cháy cho nhà ở và công trình

Việc sử dụng vật liệu không đạt chuẩn có thể dẫn đến bị từ chối nghiệm thu công trình, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự khi xảy ra cháy nổ.

Lời khuyên khi lựa chọn vật liệu chịu lửa

Khi lựa chọn vật liệu chịu lửa cho công trình, bạn nên:

Chọn nhà cung cấp uy tín, có chứng chỉ CO, CQ đầy đủ.

Xem xét nhiệt độ làm việc thực tế và yêu cầu kỹ thuật.

Tính toán đúng khối lượng, cấu trúc cần bảo vệ.

Kết hợp tư vấn từ chuyên gia vật liệu để tối ưu chi phí và hiệu quả.

Kết luận

Cháy nổ là nguy cơ tiềm tàng mà mọi công trình đều phải đối mặt. Việc đầu tư đúng loại vật liệu chịu lửa chất lượng cao ngay từ đầu không chỉ giúp đảm bảo an toàn mà còn là nền tảng cho sự bền vững của công trình. Đừng để một phút chủ quan khiến cả hệ thống sụp đổ — hãy chọn giải pháp vật liệu an toàn, chống cháy hiệu quả ngay hôm nay.